Kwartalnik „Lekcje Biblijne”

Przymierze. W 1588 roku pewna młoda Angielka będąca w siódmym miesiącu ciąży skierowała wzrok na morze i ujrzała Hiszpańską Armadę^[1] złożoną ze stu trzydziestu ciężko uzbrojonych okrętów przygotowujących się do ataku na Anglię. Z przerażenia zaczęła przedwcześnie rodzić, a jej akuszerką okazał się strach.

I rzeczywiście strach kojarzy się z jej dzieckiem, Thomasem Hobbesem (1588-1679), który stał się jednym z największych europejskich filozofów i myślicieli politycznych. Żyjąc w czasach, w których Anglia była nękana wojną domową i niekończącą się przemocą na tle religijnym^[2], Hobbes napisał, że narody bez silnej i nieograniczonej władzy są skazane na życie w ciągłym strachu przed poważnym naruszeniem porządku społecznego, podbojem swojego kraju i ponad wszystko śmiercią. Ludzie w jego czasach mieli skłonność do życia w czymś, co nazwał „wojną wszystkich przeciwko wszystkim”^[3], i jeśli nie zajdą jakieś zasadnicze zmiany, ludzkie życie będzie, jak ostrzegał, jedynie „samotne, biedne, bez słońca, zwierzęce i krótkie”^[4].

Jakie miało być rozwiązanie tego problemu? Hobbes stwierdził, że wyjście jest tylko jedno: Narody muszą się poddać jednej władzy, która ograniczy wolę poszczególnych jednostek do jednej woli i będzie sprawować nad nimi zupełną kontrolę. Taka władza (taki suweren^[5]) — jednoosobowa czy grupowa — choć całkowicie panująca nad narodem położyłaby kres straszliwym warunkom, które czynią życie ludzkie pełnym strachu i niebezpiecznej zmienności. Mówiąc innymi słowy, w zamian za swoje przekazane prawa ludzie otrzymają pokój i bezpieczeństwo. To przeniesienie władzy ze społeczeństwa na suwerena jest czymś, co Hobbes nazwał po angielsku covenant i co polski tłumacz książki Hobbesa oddał jako ugoda^[6], a co można też przełożyć jako: umowa, zobowiązanie czy przymierze.

Jednak pojęcie przymierza nie zostało wymyślone przez Hobbesa. Przeciwnie, tysiące lat wcześniej Bóg zawarł przymierze z Izraelitami — przymierze, którego korzenie sięgały jeszcze dawniejszych czasów. W przeciwieństwie do przymierza opisanego przez Hobbesa, które było wprowadzane i ogłaszane przez ludzi, biblijne przymierze zostało zapoczątkowane i ogłoszone przez prawdziwego Suwerena — Stwórcę nieba i ziemi. Ponadto, choć przymierze Hobbesa było powodowane przez strach, to jednak przymierze zapoczątkowane przez Boga jest motywowane przez miłość — Jego miłość do upadłej ludzkości, miłość, która zaprowadziła Go na krzyż.

Tak więc ze względu na to, czego Chrystus dokonał dla nas, odwzajemniamy miłość Boga i podobnie jak w przymierzu Hobbesa, w którym poddani podporządkowują się suwerenowi, my także poddajemy się Suwerenowi, polecając Mu nasze grzeszne drogi, nasze lęki oraz nasze wypaczone pojęcia dotyczące dobra i zła. Czynimy to nie po to, by coś zyskać w zamian, ale dlatego że już otrzymaliśmy wszystko, co najlepsze Suweren może dać — Jezusa Chrystusa i odkupienie, które jest jedynie w Nim.

Jak to wszystko działa? Jest to tak proste jak wymiana: Chrystus bierze nasze grzechy i daje nam swoją sprawiedliwość, abyśmy przez Niego zostali uznani za sprawiedliwych, podobnie jak sam Bóg jest sprawiedliwy. W ten sposób grzech nie jest nam już przypisywany i nie oddziela nas od Niego. Mordercy, cudzołożnicy, obłudnicy, kłamcy, złodzieje, a nawet kazirodcy mogą być postrzegani jako sprawiedliwi, jak sam Bóg jest sprawiedliwy. Ten wspaniały dar — to zaliczenie sprawiedliwości — otrzymujemy przez wiarę, i tylko przez wiarę. Stąd pojęcie „usprawiedliwienia z wiary” (Ga 5,5).

Ale na tym nie koniec. Mordercy, cudzołożnicy, obłudnicy, kłamcy, złodzieje, a nawet kazirodcy mogą przez Jezusa związać się z Bogiem, gdyż krew Jezusa przynosi nie tylko przebaczenie, ale także oczyszczenie, uzdrowienie i odrodzenie. Przez Chrystusa doznajemy nowonarodzenia, a to doświadczenie oznacza, że Bóg wpisuje swoje święte prawo w mięsiste tablice naszych serc. Tak więc mordercy, cudzołożnicy, obłudnicy, kłamcy, złodzieje i nawet kazirodcy nie czynią już tych złych rzeczy, które czynili wcześniej. Pod wpływem i przy pomocy tego wewnętrznego prawa ich życie zostaje ukształtowane na nowo, gdy stają się ludźmi wierzącymi. Tacy ludzie pragną czynić to, co Bóg w nich wnosi, a to pragnienie zostaje wsparte obietnicą Jego mocy. Oto sens tego, co znaczy żyć w przymierzu z Bogiem.

Tak więc w drugim kwartale 2021 roku przyjrzymy się uważniej, czym jest Boże przymierze, co oferuje i czego wymaga.

Choć w tej publikacji wykorzystano wiele nowych materiałów, to jednak w głównej mierze oparta jest ona na wcześniejszej pracy adwentystycznego biblisty Gerharda Hasela. Jego gruntowna znajomość Słowa Bożego objawiającego obietnice przymierza niesie nam zachętę, nadzieję i zrozumienie, abyśmy mogli nauczyć się czegoś, czego Hobbes przypuszczalnie nigdy się nie nauczył, że „w miłości nie ma bojaźni, wszak doskonała miłość usuwa bojaźń” (1 J 4,18)^[7].

– – – – – – – – – – –

^[1]  Flota wojenna Filipa II, króla Hiszpanii, wysłana przy silnym poparciu papieża Sykstusa V na podbój protestanckiej Anglii w 1588 roku, ale zniszczona przez burze i angielskie siły morskie (przyp. red.).

^[2]  Pewien wybitny historyk angielski napisał: „Przeciętnie biorąc, każdego roku za panowania [królowej] Elżbiety [1558-1603] tracono czterech katolików, podczas gdy za królowej [Krwawej] Marii [1553-1558] w każdym [roku] ginęło pięćdziesięciu sześciu protestantów” (George Macaulay Trevelyan, Historia Anglii, Warszawa 1967, wyd. 3, s. 439) (przyp. red.).

^[3]  Thomas Hobbes, Elementa philosofica de cive, w: tenże, Lewiatan, czyli materia, forma i władza państwa kościelnego i świeckiego, Warszawa 2009, s. 19 (przyp. red.).

^[4]  Tenże, Lewiatan, czyli materia, forma i władza państwa kościelnego i świeckiego 1,13,9, s. 207 (przyp. red.).

^[5]  Niezależny władca, zwykle średniowieczny, niepodlegający niczyjej zwierzchności (przyp. red.).

^[6]  Zob. Thomas Hobbes, Lewiatan, czyli materia, forma i władza państwa kościelnego i świeckiego 2,17,13, Warszawa 2009, s. 258 (przyp. red.).

^[7]  Autorem Lekcji Biblijnych 2/2021 jest dr Gerhard Franz Hasel (1935-1994). Był on profesorem Starego Testamentu i teologii biblijnej w Adwentystycznym Seminarium Teologicznym przy Uniwersytecie Andrewsa w miasteczku Berrien Springs w amerykańskim stanie Michigan. W latach 1981-1988 pełnił także funkcję dziekana w tamtejszym Adwentystycznym Seminarium Teologicznym. Z żoną Hilde miał troje dzieci: Michaela, Melissę i Marlenę. Historia rodziny Haselów (w tym i dzieciństwo Gerharda Franza), którzy ośmielili się praktykować swoją wiarę podczas rządów nazistów w Niemczech, została opisana w bestselerowej książce autorstwa Susi Hasel-Mundy (młodsza siostra Gerharda Franza) i Maylan Schurch pod tytułem Nieugięty w armii Hitlera dostępnej w Wydawnictwie „Znaki Czasu” (przyp. red.).